ÇOCUK SAHİBİ OLMAK BİR HAKTIR!!! ANCAK ÇOCUK İSTEMEMEKTE BİR HAKTIR! BAKABİLECEK VE ONUN GELECEĞİNİ GARANTİLEYEBİLECEK KADAR ÇOCUK İSTEMEKTE!!! BU NEDENLE AMACIMIZ, BİR FETÜSÜN(ANNE KARNINDAKİ BEBEK) OLUŞMASINDAN ÖNCE GEBELİĞİN ÖNLENMESİ OLMALIDIR,OLUŞTUKTAN SONRA KÜRTAJLA ALDIRMAK DEĞİL!!;
BU SEBEPLE “AİLE PLANLAMASI” YÖNTEMLERİNDEN BAHSEDECEĞİZ.

1-DOĞUM KONTROL HAPLARI (OKS):

KADINLARDA HER AY OLAN DÜZENLİ YUMURTLAMA OLAYINI BASKILAYARAK VE RAHİM AĞZINDAKİ MUKUS SIVISINI KALINLAŞTIRARAK SPERM GEÇİŞİNİ ZORLAŞTIRMA SONUCUNDA GEBELİĞİ ÖNLER. BU İLAÇLAR AİLEDE MEME KANSERİ ÖYKÜSÜ OLMAYAN,DAMAR,KALB HASTALIĞI YADA PIHTILAŞMA BOZUKLUKLARI OLMAYAN ,SİGARA KULLANMAYAN(BİLHASSA 35 YAŞINDAN SONRA) BAYANLARDA TERCİH EDİLEBİLİNİR..DÜZENLİ KULLANILDIĞINDA İSTENMEYEN GEBELİK RİSKİ 1/1000 CİVARINDADIR. ADETİN İLK GÜNÜ BAŞLANIR VE AYNI SAATLERDE 21 GÜN BOYUNCA ALINIR DAHA SONRA 7 GÜN İLACA ARA VERİLİR VE 8. GÜN TEKRAR YENİ KUTUYA BAŞLANIR. GÜNÜMÜZDE ARA VERİLMEKSİZİN 28 GÜN BOYUNCA KULLANILAN (YAZZ 24+4 GİBİ) VE ARALIKSIZ YIL BOYUNCA KULLANILAN (LYBRELLE 365 GİBİ) İLAÇLAR MEVCUTTUR. DOĞUM KONTROL HAPLARININ YUMURTALIK KANSERİ (%50-60 CİVARINDA) ,RAHİM KANSERİ (%50 CİVARINDA) VE BARSAK KANSERİNİ (%37 CİVARINDA) ÖNLEYEBİLDİĞİ GÖSTERİLMİŞTİR. 5-10 YIL KULLANIMINDA GÜVENLİ ANCAK 10 YILDAN FAZLA SÜRE KULLANIMINDA MEME KANSERİ RİSKİNİ ÇOK AZ ORANDA ARTTIRDIĞINI (100,000’DE 35) GÖSTEREN ÇALIŞMALAR VARDIR..İLAVE YARARLAR OLARAK ADET SANCILARINI,KILLANMAYI VE YUMURTALIK KİSTLERİNİ (EN AZ 30 MİKROGRAM ÖSTROJEN DOZU OLMAK KAYDIYLA) TEDAVİ ETME ÖZELLİĞİ VARDIR.KİLO ARTIŞINA NEDEN OLAN VE OLMAYAN (YASMİN, KLARİSTA GİBİ) FORMLARI MEVCUTTUR. GÜNÜMÜZDE ÇOK DÜŞÜK DOZLARDA KULLANIMIYLA BU GİBİ OLUMLU ETKİLER SAĞLAYAN YENİ PREPARATLAR MEVCUTTUR.

2- SPİRAL(RAHİM İÇİ ARAÇ):

RAHİMİN İÇİNE YERLEŞTİRİLEN VE STERİL İNFLAMASYON (MİKROPSUZ İLTİHAP) YOLUYLA DÖLLENMİŞ YUMURTANIN YERLEŞMESİNİ ÖNLEYEBİLEN BİR DOĞUM KONTROL YÖNTEMİDİR. BU SEBEPLE ACİL DOĞUM KONTROL YÖNTEMİ OLARAK DA KORUNMASIZ CİNSEL İLİŞKİDEN SONRA İLK 5 GÜN İÇİNDE YERLEŞTİRİLEREK GEBELİK OLUŞUMUNU ÖNLEYEBİLMEKTEDİR.(GEBELİK OLUŞMA ORANI 1/100’DÜR VE DOĞUM KONTROL HAPINDAN YAKLAŞIK 10 KAT FAZLADIR.) ÜLKEMİZDE DÜNYANIN AKSİNE EN POPÜLER VE EN ÇOK KULLANILAN YÖNTEMDİR. HORMONLU (5 YILLIK,İSMİ MİRENA) VE BAKIRLI (5 VE 10 YILLIK) TİPLERİ PİYASADA MEVCUTTUR. TAKILMA İŞLEMİ UZMAN ELLERDE OLMALI VE YERLEŞTİRİLDİKTEN SONRA VE 1 AY SONRA USG İLE YERLEŞİMİ DEĞERLENDİRİLMELİDİR. İLK 3 AY KASIK AĞRISI, VE KANAMA MİKTARI VE SÜRESİNDE ARTIŞ YAPABİLİR. 3 AYDAN SONRA DA ADET KANAMASININ MİKTAR VE SÜRESİNİ 2 KATINDAN FAZLA ARTTIRIR İSE ÇIKARTILMASI DÜŞÜNÜLMELİDİR! YAN ETKİ OLARAK AŞIRI KANAMAYA BAĞLI KANSIZLIK(ANEMİ),KASIK VE BEL AĞRILARI, RAHİM AĞZINDA YARALAR,AKINTI, KADIN YOLLARINDA CİDDİ İLTİHAP(PELVİK İNFLAMATUAR HASTALIK) VE DIŞ GEBELİK NEDENİ OLABİLMEKTEDİR. HORMONLU TİPLERDE KANAMAYI AKSİNE AZALTTIĞIN İDDİA EDİLMEKTEDİR. BU GİBİ NEDENLERLE TOPLUMDA KULLANILDIĞI SIKLIK YERİNE SADECE UZMAN ELLERDE VE TAKILMASI UYGUN OLAN DOĞUM YAPMIŞ KADINLARA ( HİÇ DOĞUM YAPMAYANLARA UYGUN DEĞİLDİR) UYGULANMALIDIR.

3-KOL ALTI İMPLANTI(İMPLANON, NEXPLANON):

HORMONLU DOĞUM KONTROL YÖNTEMLERİNDEN BİRİDİR.SOL KOLUN ÜST İÇ TARAFINA VE CİLT ALTINA CERRAHİ YOLLA YERLEŞTİRİLEN 4 CM UZUNLUĞUNDA VE 0,5 CM ENİNDE BİR ÇUBUKTUR. GÜNLÜK BELLİ BİR DOZDA GEBELİK HORMONU SALGILAR. ÖSTROJEN İÇERMEZ. TAKILDIKTAN 6 SAAT SONRA ETKİSİ BAŞLAR VE 3 YIL BOYUNCA KORUR. ARA KANAMALAR, LEKELENMELER YAPABİLİR VE %20 HASTADA ADETİ KESER.GEBELİKTEN % 100 ‘E YAKIN BİR ORANDA KORUR. UYGUN VAKALARDA DENENEBİLİR. HERHANGİ BİR PROBLEM OLDUĞUNDA İSTENİLDİĞİ AN ÇIKARILABİLİR. TAKILMASI VE ÇIKARILMASI LOKAL ANESTEZİ İLE OLUP ÖZEL EĞİTİM GEREKTİRİR VE BİRKAÇ DAKİKA ZAMAN ALIR.ÇIKARILDIKTAN İTİBAREN 1 HAFTA İÇİNDE DOĞURGANLIK GERİ DÖNER.KADINLARDA MEVCUT OLAN ADET SANCILARINI %88 ORANINDA GEÇİRMEKTEDİR. GÜNÜMÜZDE RADYOOPAK OLMASI NEDENİYE USG, RÖNTGEN VE GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ İLE YERİ TESPİT EDİLEBİLEN YİNE AYNI DOZ ETKEN MADDE İÇEREN (68 MG ETONOGESTREL) NEXPLANON İSİMLİ İMPLANT PİYASAYA SÜRÜLMÜŞTÜR (2019 EKİM FİYATI: 493,63 TL).

4-AYLIK İĞNE(MESİGYNA):

DOĞUM KONTROL HAPININ PARENTERAL FORMUDUR.ÖSTROJEN VE (KADINLIK HORMONU )PROGESTERON( GEBELİK HORMONU) İÇERİR.28-33 GÜNDE BİR KALÇADAN İĞNE YAPILIR. BU YÖNTEMDE DE ARA KANAMA RİSKİ VARDIR. DOĞUM KONTROL HAPI GİBİ DÜZENLİ OLMASA DA NİSPETEN DÜZENLİ ADET SİKLUSU SAĞLAR.

5-ÜÇ AYLIK İĞNE (DEPO PROVERA):

3 ayda bir kalçadan uygulanan MPA hormonu içeren bir kontraseptiftir. Özellikle yeni doğum yapmışlarda ve emzirenlerde uygundur. Sigara içen bayanlarada uygulanabilir. Dezavantajları ise sık ara kanama yada aşırı kanamaya yol açabilmesidir. 3-4 seferden fazla yapılırsa da adeti kesebilmektedir. ayrıca birkaç uygulşamadan sonra bile 9 aya varan oranlarda hiç enjeksiyon yapılmasa bile gebelikten koruyabilmektedir. 2 YILDAN FAZLA KULLANILMASI ÖNERİLMEMEKTEDİR.

6-TÜP BAĞLANMASI(LİGASYONU): GERİ DÖNÜŞÜMSÜZ BİR YÖNTEM OLARAK BİLİNMEKLE BİRLİKTE İYİ ELLERDE TÜPLER YENİDEN AÇILABİLMEKTEDİR. ANCAK DIŞ GEBELİK ORANI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ARTMAKTADIR. BU NEDENLE GENELDE ÖNERİLMEZ. DOĞURGANLIĞINI TAMAMLAMIŞ AİLELERDE UYGUNDUR. “MİNİ LAPAROTOMİ TEKNİĞİ” İLE LOKAL ANESTEZİ İLE DE UYGULANABİLİR.

7-PREZERVATİF(KONDOM,KILIF)

8-VAJİNAL KREM,JEL,KÖPÜKLER VE VAJİNAL CUP LAR(KADIN KONDOMU)

9- VAZEKTOMİ: ERKEKLERDE UYGULANAN BİR KISIRLAŞTIRMA YÖNTEMİDİR. NONSCALP VAZEKTOMİ DENEN BİR YÖNTEM SIK TERCİH EDİLMEKTE OLUP, KANAMASIZ, NEŞTERSİZ, DİKİŞSİZ, AĞRISIZ, LOKAL ANESTEZİ İLE UYGULANAN 15 -20 DK ZAMAN ALAN BİR YÖNTEMDİR. BİRÇOK MERKEZDE ÜCRETSİZ UYGULANAN GERİ DÖNÜŞÜMÜ OLMAYAN BİR YÖNTEMDİR. İŞLEMDEN SONRA 30-40 BOŞALMAYA KADAR EK KORUNMA YÖNTEMİ GEREKMEKTEDİR.

10-ACİL KONTRASEPSİYON: BU AMAÇLA İLİŞKİDEN SONRA EN GEÇ 72 SAAT İÇİNDE(OLAYDAN SONRA NE KADAR ERKEN OLURSA BAŞARI O KADAR ARTAR)KULLANILABİLEN İLAÇLAR MEVCUTTUR.

BU AMAÇLA: A-200 MİKROGRAM DOĞUM KONTROL HAPLARI(YAKLAŞIK 7 TABLET GİNERA GİBİ)
B-750 MİKROGRAM LEVONORGESTREL İÇEREN “NORLEVO” İSİMLİ İLAÇTAN 12 SAATTE BİR 1 TABLET
C-“PREVEN” İSİMLİ İLAÇTAN 12 SAATTE BİR 2 ŞER TABLET (TÜRKİYEDE YOK). TÜRKİYEDE BU AMAÇLA EN SIK KULLANILAN ACİL KONTRASDEPSİYON PREPARATI ELLA TABLETTİR (ANTİ PROGESTİN, ULLİPRİSTAL ASETAT 30 MG). İSTENMEYEN İLİŞKİDEN SONRA 5 GÜN (120 SAAT) İÇİNDE ALINMALIDIR.
D- İLK 7 GÜN İÇERİSİNDE BAKIRLI RİA (SPİRAL) UYGULAMASI, YAPILABİLİR. YÖNTEMLERİN BAŞARISI % 90 LARIN ÜZERİNDEDİR.

***ÖNEMLİ NOT: ACİL KONTRASEPSİYONDA AMAÇ BAŞKA ÇARE OLMADIĞINDA KULLANILMASINI SAĞLAMAKTIR,BU İLAÇLAR BİRİNCİ ÇÖZÜM OLARAK KULLANILMAMALI VE AYDA BİRDEN FAZLA UYGULANMAMALIDIR.YÜKSEK YAN ETKİ İNSİDANSINA SAHİPTİRLER. BU İLAÇLARI DÜŞÜNCESİZCE BİR İLİŞKİDEN SONRA KULLANMAK VE SIK KULLANIM HAYATİ RİSKLERE YOL AÇABİLMEKTEDİR.DİKKATLİ OLUNUZ!!!

PROF. DR. İLKER GÜNYELİ