• İnfertilite (Kısırlık): 35 yaş altında korunmasız & sık ilişkiye rağmen 1 yıl süresince; 35 yaş ve üzerinde ise 6 ay süreyle gebe kalınamamasıdır.
• Prevalansı: %10-15’dir. Son 30 yıldır bu oran hiç değişmemiştir.
• Subfertilite: Steril olmayan, ancak «üreme yeteneğinde azalma» olan çiftleri kapsar.
• Fekundite: Bir siklusun canlı doğumla sonuçlanması olasılığıdır; O siklusun gebelikle sonuçlanma olasılığı ise Fekundabilite’dir (%20).
• Genel doğurganlık hızı: 15-44 yaş arası «her 1000 kadın arasındaki doğum hızı»dır: Örn. 1970’de:87,9/1000; 2007’de:69,5/1000 (U.S.A).
• Doğurganlığı normal çiftlerde: Siklus fekunditesi ortalama %20 olup; Bu oran,

–3. ayda %57

–6. ayda %72

–1. yılın sonunda %85

2. yılın sonunda %93’dür.

İnfertilite durumunun değerlendirilmesi:

BAŞTAN İTİBAREN sadece kadına değil, çifte odaklanılmalıdır; Çünkü çiftlerin %35’de Erkek faktörü söz konusudur. Kadındaki «Tanısal invazif işlemler» erkeğin değerlendirilmesi tamamlanana kadar ertelenmelidir!!

• Değerlendirme sürecinde her muayeneye, eşlerin çift olarak gelmeleri teşvik edilmelidir; Böylece;

–Ortak bir bakış açısı oluşur,

–Olayın taraflardan birisinin suçu değil, «ortak bir amaç» olduğu hissi kazanılır.

–Bilgi, seçenekler, öneriler, sorular ortak tartışılır ve karar verilir.

–İnternet, arkadaş vs ortamlarından alınan yanlış informasyonlar giderilir.

–Bu süreçte, özellikle geri kalmış toplumlardaki «kadına yüklenen sorumluluk» ve «suçluluk duygusu, anksiyete» çiftler arasında paylaştırılır.

Kadın İnfertilitesini etkileyen faktörler?

–BMI 30 üzerinde ise diyet verilmeli,

• A.B.D’de kadınlar arasında obezite %35, fazla kilolu ise %30 oranındadır.

–BMI’de artış; menstrüel fonk. Bozuklukları, doğurganlığın azalması, abortus, obstetrik ve neonatal komplikasyonlarda artış ile birliktedir.

–Abdominal obezite, insulin rezistansıyla ilişkilidir.

ilaç öyküsü (epilepsi, teratojenite: epilepsi tedavisinde-valproat- anomali riski 2-3 kat artar. Yarık damak popülasyona göre 10 kat fazladır!!) sorgulanmalı, Valproik asite bağlı NTD, iskelet anomalileri, IUGR sıktır.

Meslek (röntgen teknisyeni, fırıncı, uzun yol şoförü vs),

İçki, SİGARA, Alkol, Marihuana ve diğer madde bağımlılıkları varsa mutlaka stoplanmalıdır!

• Sigara hakkında bilinmesi gereken: Çoğu çiftin sigaranın doğurganlık ve gebelik sonuçlarına ne derece etkili olduğunun, yeterince bilmediğinin BİLİNMESİDİR!
• Sigara doğurganlığı kesin olarak azaltmaktadır (OR: x1.6).
• Doğurganlık üzerine etkiler, DOZ BAĞIMLIDIR.
• Pasif maruziyetin etkileri, aktif maruziyetten sadece HAFİFÇE düşüktür!

–Hızlanmış Folikül tüketimi (POF etio)

–Menstrüel siklus bozuklukları

–Toksinlere bağlı Gamet & Embryo mutagenezleri

Bazı madde bağımlılıklarını tek tek incelersek;

• Sigara: Kadın infertilitesinin %13 nedenidir.
• Marihuana: GnRH salınımını bozarak üreme işlevlerini baskılar.
• Kokain: Tubal hastalıkta anlamlı bir artışa yol açar.
• Alkol: Doğurganlığı azaltır IVF sikluslarında daha düşük gebelik oranlarına yol açar.
• Kahve: (250 mg/gün↑): konsepsiyonu geciktirir, gebelik kaybı riskini arttırır.
• Perkloretilen (Kuru temizleme), Toluen (baskı-matbaa), Etilen oksit, İlaçlama ile fekundite azalır.

SİGARANIN RAHİM AĞZI (SERVİKS) ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ:

• Serviks; Vajendeki ejakülattan spermi alma; anormal spermleri dışlamakta; spermi beslemekte ve rezervuar görevi yapmaktadır.
• Servikal mukus hormonal (progesteron) etkilerle bu geçirgenliğini kaybedebilir.
• Ovulasyona paralel gelişen servikal değişiklikler, sperm geçişini kolaylaştıran ve sperm ömrü ile «fertil aralığı» artıran şekildedir.
• Servisitler (Klamidya, Mikoplazma vs), CIN ve tedavileri (koterizasyon, LEEP, kriyoterapi, konizasyon vs),CC ile tedavi, spermisitli kayganlaştırıcılar servikal kabulü bozabilmektedir.
• Sigara Kullanımı SERVİKS KANSERİ RİSKİNİ RR X2-4 kat ▲

–Dumandaki karsinojenler servikal mukusda birikerek sinerjistik risk oluşturur. Mukusta toksik etkiler, sperm geçişini, viabilitesini etkileyebilir.

Prof. Dr. İlker GÜNYELİ